schilderen zonder verf

Kamagurka, alias Luc Zeebroek, is vandaag in het Stedelijk begonnen aan een vierentwintig uur durende schildersmarathon op iPad. De met schone vingers gemaakte schilderijen worden door witgejaste assistenten op doek geprint en opgespannen. Na afloop worden ze verbrand en in glazen urnen bewaard. Zie hier de schilder in actie, al zijn het soms wel erg slome beelden http://www.facebook.com/l.php?u=http%3A%2F%2Fwww.stedelijk.nl%2Fnieuws%2Fnieuwsberichten%2Foverzicht%2Fvolg-performance-kamagurka-via-live-stream&h=cf25b
De magie die je bij een eerder filmpje over Matisse zag is totaal verdwenen. Er is een dwanglint om de kunstenaar gespannen, er staat een glaasje verschaald bier en het publiek houdt mobieltjes in de lucht om foto's te maken. Hoe meer er kan hoe minder er gebeurt.

his master's voice

Het is adembenemend intiem om iets onder de handen van de kunstenaar te zien ontstaan. Een lijn, een streek, een knip in papier. Magie. In onderstaand filmpje tekent Matisse het portret van een jongen, hij kijkt, hij kijkt, zijn hand beweegt. De jongen wordt tekening. Bovendien krijgen we de stem van Matisse cadeau. `Pour moi, le dessin c'est une peinture avec des moyens réduits.'

knippen en plakken

Vergeet die malle witte badkuip en ga gewoon via de oude ingang in de Paulus Potterstraat het Stedelijk binnen. Boven in de erezaal hangt nu La perruche et la sirène te stralen, balsem voor uitgehongerde Amsterdamse kunstogen. Deze betoverende collage van Matisse dateert uit 1952 en werd door het Stedelijk aangekocht in 1967. Het werk is inmiddels overgebracht op een nieuwe drager, waardoor de kleuren weer tintelen alsof Matisse er net de schaar in heeft gezet. Want dat is het geheim van zijn collages, het zijn ademende kleuren. De vormen worden niet uit gekleurd papier geknipt, maar uit vellen die handmatig met gouache zijn beschilderd, waardoor de streek goed zichtbaar is. De parkiet heeft een kloppend hart de meermin trilt en de bladeren wuiven.

René Depestre

Jaren geleden vertaalde ik Hadriana dans tous mes rêves van de Haïtiaanse dichter René Depestre (Hadriana in al mijn dromen, uitg. De Arbeiderspers, 1991). De roman speelt grotendeels in Jacmel, tijdens het carnaval van 1938. De mooie Hadriana  - in zeker opzicht de verpersoonlijking van Haïti - sterft op de dag van haar huwelijk, wordt met groot vertoon begraven om weer op te staan als zombie. Depestre plaatst deze mythe op vernuftige wijze in het raam van de tumultueuze Haïtiaanse geschiedenis. Werkelijkheid en wonder gaan moeiteloos samen in het werk van deze aartssurrealist, die zijn land in 1946 als twintigjarige redacteur van een oppositieblad halsoverkop moest verlaten.
Tot mijn verrassing zag ik hem terug in dit filmpje van France 3. Still going strong.
Sorry, het opladen duurt even.
http://culturebox.france3.fr/all/33649/printemps-des-poetes--un-inedit-de-rene-depestre"

Nieuwe Gide-biografie

Net verschenen in Frankrijk: de kloeke nieuwe biografie van Frank Lestringant, André Gide, L'inquiéteur. Meer dan elfhonderd pagina's dik. En dit is pas deel een, over de eerste vijftig jaar van Gide's leven. Hopelijk krijgt Lestringant de tijd en de gelegenheid om ooit deel twee te voltooien. Zoals ik al een paar jaar wacht op het groene licht van de uitgever om de vertaling van Gide's Dagboek te voltooien.

Zie Magazine littéraire http://www.facebook.com/l.php?u=http%3A%2F%2Fwww.magazine-litteraire.com%2Fcontent%2Fhomepage%2Farticle%3Fid%3D18633&h=cc493

taalschroom

De vertaler kijkt vaak met jaloerse ogen naar de schrijver. De vertaler heeft naast zijn toetsenbord een overgevoelig goudschaaltje waarop elk woord gewogen wordt. Past het al dan niet in de toon, klinkt het niet te popi of juist te oubollig uit de mond van een bepaald personage? De schrijver wordt nooit zo streng bekeken als de vertaler, die door betweterige lezers maar vooral door zichzelf op de vingers wordt getikt.

Zo zou ik het woord `gekscherend' alleen in een vertaling gebruiken in een licht oubollige contekst, met het puntje van de tong in m'n wang. Toch hoorde ik het laatst zonder enige ironie gebruikt worden door Bart Chabot toen hij het had over Herman Brood. Herman bedoelde van alles en nog wat `gekscherend, natuurlijk', en dat wel vijf keer binnen twee minuten. Misschien ben ik er nu op gespitst, maar ik hoor en lees `gekscherend' de laatste tijd regelmatig. Heerlijk woord. Weg met de vertaalschroom!